Μωραΐτης Κωνσταντίνος

Ο προστάτης (Εικ. 1), είναι ένας μικρός αδένας που αποτελεί μέρος του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα. Περιβάλλει την ουρήθρα, και με αυτόν τον τρόπο συνδέει σε μια κοινή απόληξη, το αναπαραγωγικό με τον ουροποιητικό σύστημα στον άνδρα.

Καλοήθης Υπερπλασία του προστάτη, ή ΚΥΠ (Εικ. 2), είναι ο ιατρικός όρος για έναν διευρυμένο προστάτη, μια κατάσταση που είναι κοινή σε άνδρες άνω των 50 ετών. Στην ΚΥΠ, ο διευρυμένος προστάτης μπορεί να εμποδίσει τη ροή των ούρων και να προκαλέσει αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο η ουροδόχος κύστη αποθηκεύει και αποβάλλει τα ούρα.

Η ΚΥΠ μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά συμπτωμάτων, όπως:

• Καθυστέρηση στην έναρξη ή/και στην ολοκλήρωση της ούρησης
• Ανάγκη σύσπασης της κοιλιάς για να ξεκινήσει ή να διατηρηθεί η ούρηση
• Αδύναμη ροή ούρων
• Διακοπτόμενη ούρηση
• Ψεκασμός ούρων δίκην σιντριβανιού ή διάσπαση της ροής
• Αίσθηση ατελούς κένωσης της ουροδόχου κύστης
• Επιτακτική ανάγκη για συχνότερη ούρηση
• Ξύπνημα τη νύχτα για ούρηση (Νυκτουρία)
• Δυσκολία εν γένει ελέγχου της ουροδόχου κύστης
• Ακράτεια ούρων

Δεν υπάρχουν γνωστοί τρόποι πρόληψης της ΚΥΠ, καθώς τα αίτιά της είναι άγνωστα. Είναι πιο συχνή στους ηλικιωμένους άνδρες, επομένως πιστεύεται ότι η προχωρημένη ηλικία είναι ένας σημαντικός παράγοντας.

Η ΚΥΠ δεν είναι καρκίνος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως νεφρική ανεπάρκεια ή επίσχεση ούρων (πλήρης αδυναμία ούρησης).

Υπάρχουν διάφορες θεραπείες για την ΚΥΠ. Οι θεραπείες που προσφέρονται μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το ιατρικό ιστορικό του κάθε ασθενή, τον τύπο των συμπτωμάτων που έχει, την βαρύτητά τους και πώς αυτά επηρεάζουν τη ζωή του.

Προσεκτική αναμονή

Εάν τα συμπτώματά είναι ήπια έως μέτρια και δεν είναι αρκετά ενοχλητικά για να επηρεάσουν αισθητά την ποιότητα ζωής, μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο της ¨προσεκτικής αναμονής¨ (watchfulwaiting).

Ένα πρόγραμμα προσεκτικής αναμονής περιλαμβάνει:

• Αξιολόγηση των συμπτωμάτων από τον γιατρό
• Κλινική εξέταση
• Εξετάσεις αίματος και ούρων
• Εκπαίδευση και συμβουλές σχετικά με την κατάστασή του κάθε ασθενή ξεχωριστά
• Συνεχή υποστήριξη με τη διαχείριση της ΚΥΠ

Κατά τη διάρκεια της προσεκτικής αναμονής, τα ήπια έως μέτρια συμπτώματα της ΚΥΠ μπορούν συχνά να αντιμετωπιστούν με αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως:

• Λήψη τουλάχιστον 1 λίτρο υγρών κάθε μέρα
• Μείωση της λήψης υγρών πριν από την κατάκλιση ή πριν από μεγάλα ταξίδια
• Μείωση στην κατανάλωση αλκοόλ, καφεΐνης, ανθρακούχων ποτών και τεχνητών γλυκαντικών, τα οποία μπορούν να ερεθίσουν την ουροδόχο κύστη και να επιδεινώσουν τα συμπτώματα
• Τακτική άσκηση (τουλάχιστον 2-3 φορές την εβδομάδα). Η έλλειψη κίνησης μπορεί να δυσκολέψει την ούρηση
• Ισορροπημένη διατροφή
• Ενημέρωση του θεράποντος γιατρού, για όλα τα φάρμακα που λαμβάνονται για οποιαδήποτε πάθηση, καθώς ορισμένα φάρμακα, όπως τα διουρητικά, μπορεί να προκαλέσουν επιδείνωση των συμπτωμάτων της ΚΥΠ

Φάρμακα

Εάν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν επαρκούν για τη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΚΥΠ, τότε περνάμε στο στάδιο συνταγογράφησης φαρμάκων. Πολλά από αυτά λειτουργούν είτε χαλαρώνοντας τον μυ του προστάτη ή της ουροδόχου κύστης είτε συρρικνώνοντας τον προστάτη αδένα. Μερικές φορές χρησιμοποιούνται και συνδυασμοί αυτών των φαρμάκων.

Τύποι φαρμάκων

• Οι άλφα-αναστολείς είναι μια ομάδα φαρμάκων που βελτιώνει τα δυσουρικά ενοχλήματα χαλαρώνοντας τους λείους μύες του προστάτη. Αυτή είναι η πιο συχνά συνταγογραφούμενηομάδα φαρμάκων για άνδρες με ΚΥΠ.
• Οι βήτα-3 αγωνιστές είναι φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν στη χαλάρωση της ουροδόχου κύστης. Αυτά τα φάρμακα συνήθως συνταγογραφούνταιγια τη θεραπεία των συμπτωμάτων της υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης (OAB).
• Οι αναστολείς της 5άλφααναγωγάσης(5ARIs) είναι μια ομάδα φαρμάκων που εμποδίζει την περαιτέρω διόγκωση του προστάτη και μπορεί ακόμη και να τον συρρικνώσει. Αυτά τα φάρμακα λειτουργούν καλύτερα σε ασθενείς που έχουν όγκο προστάτη μεγαλύτερο από 40 κ.εκ. και συνταγογραφούνται μόνον όταν τα συμπτώματα της ΚΥΠ γίνονται σημαντικά.
• Οι ανταγωνιστές των μουσκαρινικών υποδοχέων (MRAs) είναι φάρμακα που μειώνουν την υπερδραστηριότητα της ουροδόχου κύστης. Αυτά τα φάρμακα συνήθως δεν συνταγογραφούνται εάν ο ασθενής έχει χάσει την ικανότητα κένωσης της ουροδόχου κύστης μετά την ούρηση.
• Οι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης 5 (PDE5Is) είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας. Αυτά τα φάρμακα μπορούν όμως να βελτιώσουν και ορισμένα συμπτώματα που προκαλούνται από την ΚΥΠ αν χρησιμοποιηθούν καθημερινά σε μικρή δόση.
• Φυτοθεραπεία, η χορήγηση δηλαδή σκευασμάτων, πουπεριέχουν φυτικά εκχυλίσματα. Το Serenoa repens συγκεκριμένα, συνίσταται από την Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρία ( EAU), καθώς η φυτοθεραπεία μπορεί να προσφέρει μέτρια οφέλη για τους άνδρες για να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της ΚΥΠ. Η φυτοθεραπεία έχει επίσης πολύ λίγες παρενέργειες.

Συνδυασμοί φαρμάκων

Ο συνδυασμός άλφα-αναστολέων με 5ARIs συνιστάται εάν:

• Ο προστάτηςέχει όγκο μεγαλύτερο από 40 κ.εκ..
• Το επίπεδο του ειδικού προστατικού αντιγόνου (psa) είναι 1,5 ng/mL ή υψηλότερο.
• Τα συμπτώματά είναι σοβαρά και υπάρχει χαμηλή ροή ούρων.

Αυτός ο συνδυασμός φαρμάκων συνιστάται για μακροχρόνια θεραπεία.

Ο συνδυασμός άλφα-αναστολέων και MRAs ή βήτα-3 αγωνιστών συνιστάται εάν υπάρχουν συμπτώματα όπως αυξημένη ή ξαφνική ανάγκη ούρησης και τα συμπτώματα δεν έχουν βελτιωθεί κατά τη λήψη ενός είδους φαρμάκου.

Χειρουργική θεραπεία της ΚΥΠ

Οι περισσότεροι άνδρες με ουρολογικά συμπτώματα που οφείλονται στην ΚΥΠ δεν χρειάζεται να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση, αλλά μπορεί να είναι μια επιλογή εάν άλλες θεραπείες δεν έχουν λειτουργήσει ή τα συμπτώματά έχουν επιδεινωθεί και επηρεάζουν αισθητά την ποιότητα ζωής.

Οι πληροφορίες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στην συζήτηση για το αν μια χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη, περιλαμβάνουν:

• Πώς τα συμπτώματά επηρεάζουν την ποιότητα ζωής
• Πόσο αποτελεσματική και καλά ανεκτή είναι η φαρμακευτική αγωγή αυτήν τη στιγμή και πόσο αναμένεται να διαρκέσει η αποτελεσματικότητά της
• Εάν η ΚΥΠ προκαλεί νεφρική ανεπάρκεια, επαναλαμβανόμενες ουρολοιμώξεις, νεφρολιθίαση ή ατελή κένωση της ουροδόχου κύστης
• Εάν το ιατρικό ιστορικό επιτρέπει μια χειρουργική επέμβαση.
• Οι προσωπικές μας προτιμήσεις
• Πιθανές επιπλοκές ή παρενέργειες

Διουρηθρική εκτομή του προστάτη (TURisP)

Αυτή είναι η πιο συχνή χειρουργική επέμβαση για την ΚΥΠ και γίνεται συνήθως υπό γενική ή ραχιαία αναισθησία.

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ένα λεπτό εργαλείο που ονομάζεται ρεζεκτοσκόπιο εισάγεται μέσω της ουρήθρας (Εικ.3). Το ρεζεκτοσκόπιο έχει ένα βρόχο σύρματος στο τέλος του, το οποίο χρησιμοποιεί ηλεκτρικό ρεύμα υψηλής συχνότητας για να κόψει τον ιστό του προστάτη (Εικ. 4). Η συνδεδεμένη κάμερα επιτρέπει την λήψη εικόνας υψηλής ποιότητας σε μια οθόνη βίντεο. Η χειρουργική επέμβαση στοχεύει στην αφαίρεση του τμήματος του προστάτη που εμποδίζει τη ροή των ούρων.

Η επέμβαση τελειώνει με την τοποθέτηση ενός καθετήρα στην ουροδόχο κύστη. Εκτός από την αποβολή των ούρων, ο καθετήρας επιτρέπει την ροή φυσιολογικού ορού με την μορφή συνεχών πλύσεων στην ουροδόχο κύστη προκειμένου να παραμείνει καθαρό το χειρουργικό πεδίο από τυχόν θρόμβους αίματος. Ο καθετήρας αφαιρείται 3 ημέρες αργότερα.

Ανοικτή προστατεκτομή

Μια ανοικτή προστατεκτομή (Εικ. 5) πραγματοποιείται μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις. Αυτή η χειρουργική επέμβαση είναι γνωστό ότι είναι αποτελεσματική, όμως πρόκειται για μεγάλη χειρουργική επέμβαση και χρειάζεται περισσότερος χρόνος ανάρρωσης. Είναι μια από τις επιλογές για άνδρες που είτε έχουν μεγάλο μέγεθος προστάτη ( > 80 κ.εκ.), είτε παρουσιάζουν επιπρόσθετες παθολογίες, όπως λίθοι ή/και εκκολπώματα ουροδόχου κύστεως.

Κατά τη διάρκεια μιας ανοικτής προστατεκτομής, ο προστάτης αδένας αφαιρείται μέσω μιας τομής στην κάτω κοιλιακή χώρα υπό γενική ή ραχιαία αναισθησία. Ακολουθεί και σε αυτή την επέμβαση, τοποθέτηση καθετήρα, ο οποίος αφαιρείταιμετά από μια εβδομάδα ή περισσότερο. Η αφαίρεση του καθετήρα είναι πολύ απλή διαδικασία, με μικρή ενόχληση.

Holmium Λέιζερ Εκπυρήνιση του προστάτη (HoLEP Προστατεκτομή)

Η εκπυρήνιση με λέιζερ είναι γενικά κατάλληλη για όλους τους άνδρες που πάσχουν από αποφρακτική καλοήθη υπερπλασία του προστάτη και αποτελεί την πιο πρόσφατη και πολλά υποσχόμενη εξέλιξη στην χειρουργική αντιμετώπιση της ΚΥΠ.

Η διαδικασία περιλαμβάνει την είσοδο ενός ρεζεκτοσκοπίου μέσω της ουρήθρας (Εικ. 6). Δια του ρεζεκτοσκοπίου εισάγεται η ίνα ενός λέιζερ υψηλού παλμού, η οποία κόβει και αφαιρεί τον αδένα προστάτη (Εικ. 7,8). Μια συνδεδεμένη κάμερα επιτρέπει την λήψη εικόνας υψηλής ποιότητας σε μια οθόνη βίντεο. Ο προστάτης είτε εκπυρηνίζεται σε ένα μεγάλο κομμάτι (enbloc εκτομή), είτε κόβεται σε περισσότερα κομμάτια και εν συνεχεία αφαιρείται χρησιμοποιώντας ένα δεύτερο χειρουργικό εργαλείο (morcellator) που έχει την ικανότητα να τεμαχίζει το αφαιρεθέν αδένωμα.

Η επέμβαση γίνεται υπό γενική ή ραχιαία αναισθησία.

Νέες χειρουργικές θεραπείες για την ΚΥΠ

Οι ακόλουθες χειρουργικές επεμβάσεις έχουν αναπτυχθεί προσφάτως. Η Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρία (EAU) θεωρεί επί του παρόντος ότι οι τεχνικές αυτές απαιτούν περαιτέρω αξιολόγηση ως προς την αποτελεσματικότητά τους προτού εγκριθούν, επομένως βρίσκονται επί του παρόντος υπό αξιολόγηση.

Aquablation

Αυτή είναι μια νέα θεραπεία για την ΚΥΠ. Νερό εγχέεται στον προστάτη χρησιμοποιώντας έναν καθετήρα που περνά στην ουρήθρα. Η πίεση του νερού χρησιμοποιείται για να καταστρέψει μέρος του ιστού του προστάτη, καθιστώντας τον μικρότερο.

Εμβολισμός των προστατικών αρτηριών

Η επέμβαση γίνεται με την είσοδο ενός αγγειακού καθετήρα σε μια αρτηρία στη βουβωνική χώρα. Χρησιμοποιώντας την καθοδήγηση ακτινοσκόπησης, ο καθετήρας φθάνει στα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν τον προστάτη. Στην συνέχεια, μικροσκοπικά πλαστικά σωματίδια εγχέονται σε αυτά τα αγγεία για να μειώσουν την παροχή αίματος στον προστάτη, με σκοπό την συρρίκνωσή του. Αυτή η επέμβαση μπορεί να γίνει με τοπική αναισθησία χωρίς νοσηλεία.

Rezum

Ένας λεπτός καθετήρας περνάει μέσα στην ουρήθρα και εγχέει αποστειρωμένους υδρατμούς σε στοχευμένα σημεία του προστάτη. Όταν ο ατμός μετατρέπεται ξανά σε νερό, προκαλεί το θάνατο των κυττάρων του προστάτη. Με την πάροδο του χρόνου, με τηνφυσική διαδικασία επούλωσης, απομακρύνονται τα νεκρά κύτταρα, συρρικνώνοντας έτσι τον προστάτη και επιτρέποντας στην ουρήθρα να ανοίξει.

iTind

Το iTind είναι μια ιατρική συσκευή που εισάγεται στην ουρήθρα, όπου έρχεται σε επαφή με τον προστάτη. Το iTind παραμένει στη θέση του έως και μία εβδομάδα, κατά τη διάρκεια της οποίας ξεδιπλώνεται, επεκτείνεται και διευρύνει την ουρήθρα. Στη συνέχεια, η συσκευή αφαιρείται, αλλά η ουρήθρα παραμένει αναδιαμορφωμένη ακόμα και μετά την αφαίρεση του iTind. Το iTind συνήθως εισάγεται υπό καταστολή και τοπικό αναισθητικό.

Ποιες είναι οι πιο συχνές παρενέργειες των θεραπειών της ΚΥΠ;

Είναι σημαντικό να συζητήσετε με τον Ουρολόγο σας τις παρενέργειες όλων των διαθέσιμων θεραπειών για τη θεραπεία της ΚΥΠ. Είναι πιθανό να έχετε μια σειρά από επιλογές θεραπείας, και ο γιατρός σας θα χαρεί να συζητήσει τι περιλαμβάνει η κάθε μια από αυτές, τα οφέλη, τους κινδύνους και τυχόν παρενέργειές τους. Είναι σημαντικό να είστε πλήρως ενημερωμένοι, ώστε μαζί με τον γιατρό σας, να λαμβάνετε αποφάσεις με τις οποίες αισθάνεστε άνετα.

Τα φάρμακα για τη θεραπεία της ΚΥΠ γενικά δεν έχουν πολλές παρενέργειες, αλλά για εκείνες τις λίγες περιπτώσεις που εμφανίζονται, οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι συνήθως ήπιες και εξαφανίζονται λίγο μετά τη διακοπή του φαρμάκου.

Οι παρενέργειες των φαρμάκων περιλαμβάνουν:

• Ζαλάδα
• Αλλαγές στην αρτηριακή πίεση
• Πονοκέφαλο
• Δυσπεψία
• Ξηροφθαλμία
• Ξηροστομία
• Δυσκοιλιότητα

Επιπλέον, ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες που σχετίζονται με τη σεξουαλική δυσλειτουργία, όπως μειωμένη σεξουαλική διάθεση, στυτική δυσλειτουργία ή προβλήματα με την εκσπερμάτωση.

Οι πιο συχνές προσωρινές παρενέργειες των χειρουργικών επεμβάσεων για την ΚΥΠ περιλαμβάνουν:

• Λοιμώξεις
• Κίνδυνο αιμορραγίας
• Αδυναμία ούρησης
• Ουλές που στενεύουν την ουρήθρα
• Προσωρινό πόνο κατά την ούρηση
• Συχνοουρία

Η μόνιμη παλίνδρομη εκσπερμάτιση (όπου το σπέρμα εισέρχεται στην ουροδόχο κύστη αντί να εξέρχεται μέσω της ουρήθρας) είναι μια πιθανή μακροπρόθεσμη έως μόνιμη παρενέργεια της χειρουργικής επέμβασης και αυτό πρέπει να συζητηθεί με τον θεράποντα γιατρό.

Μπορεί να αισθάνεστε άβολα να μιλήσετε με το γιατρό σας για προβλήματα σχετικά με την ούρηση ή την σεξουαλική σας δραστηριότητα. Ή ίσως φοβάστε ότι έχετε μια ανίατη ασθένεια ή ότι θα λάβετε λάθος διάγνωση. Αυτές οι ανησυχίες είναι κατανοητές, αλλά ο γιατρός σας θα έχει βοηθήσει πολλούς ασθενείς σαν εσάς.

Μην αφήσετε μια κατάσταση του προστάτη να κυβερνήσει τη ζωή σας, κανονίστε ένα ραντεβού με το γιατρό σας σήμερα.