Μωραΐτης Κωνσταντίνος

Ο καρκίνος του νεφρού είναι μια κακοήθης κυτταρική ανάπτυξη στους νεφρούς. Το ιατρικό του όνομα είναι νεφροκυτταρικό καρκίνωμα.

Ο καρκίνος του νεφρού αντιπροσωπεύει περίπου το 2% όλων των διαγνώσεων καρκίνου παγκοσμίως. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, ο αριθμός των περιπτώσεων καρκίνου του νεφρού παγκοσμίως έχει αυξηθεί ελαφρώς. Οι βελτιώσεις, όμως, στην τεχνολογία των υπερήχων και της αξονικής τομογραφίας, έχουν συντελέσει ώστε οι περισσότεροι καρκίνοι των νεφρών να διαγιγνώσκονται σε πρώιμο στάδιο, με αποτέλεσμα τα ποσοστά επιβίωσης να έχουν επίσης αυξηθεί σημαντικά.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι καρκίνου του νεφρού, ο πιο συχνός όμως είναι το Νεφροκυτταρικό Καρκίνωμα του νεφρού, που αποτελεί το 85% όλων των περιπτώσεων.

Οι άνδρες είναι πιο πιθανό να διαγνωστούν με καρκίνο του νεφρού από τις γυναίκες. Οι περισσότεροι άνθρωποι διαγιγνώσκονται μεταξύ των ηλικιών 60 και 70.

Οι νεφροί είναι δύο όργανα σε σχήμα φασολιού στο πίσω μέρος της κοιλιάς (οπισθοπεριτόνεο) που φιλτράρουν το αίμα από βλαβερές ουσίες αποβάλλοντας ούρα. Είναι σημαντικοί για λειτουργίες, όπως η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, η παραγωγή κυττάρων του αίματος και της διατήρησης της υγείας των οστών (Εικ. 1).

Μέχρι σήμερα, δεν έχει βρεθεί κάποια συγκεκριμένη αιτία. Υπάρχουν όμως αρκετοί παράγοντες εμφάνισης της νόσου:

• Το κάπνισμα: Οι καπνιστές διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου συγκριτικά με τους μη καπνιστές.
• Οι διατροφικές συνήθεις: Διαδραματίζει καθοριστικό παράγοντα στην εμφάνιση της νόσου. Η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος, ζωικού λίπους και τηγανητών αυξάνει εκθετικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του νεφρού.
• Η κληρονομικότητα: Τα άτομα που έχουν ιστορικό εμφάνισης καρκίνου του νεφρού στην οικογένεια τους, παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
• Η Αρτηριακή Υπέρταση
• Η Χρόνια αιμοκάθαρση
• Η νόσοςVon Hippel-Lindau
• Η έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες (κάδμιο, μέταλλα, άσβεστος, πετρελαιοειδή)

Στα πρώιμα στάδια, ο καρκίνος του νεφρού είναι ασυμπτωματικός. Οι περισσότεροι όγκοι των νεφρών ανευρίσκονται κατά τη διάρκεια ενός υπερηχογραφήματος ρουτίνας ή μιας παρόμοιας απεικόνισης που γίνεται για κάποιον άλλο λόγο.

Συμπτώματα συνήθως αναπτύσσονται σε περιπτώσεις που δυστυχώς η νόσος έχει προχωρήσει. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Αιματουρία
• Πόνο στο πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα, ή στα οστά
• Παρουσία ψηλαφητής κοιλιακής μάζας
• Κόπωση και αίσθημα καταβολής

Μερικοί άνθρωποι μπορούν επίσης να βιώσουν τα λεγόμενα παρανεοπλασματικά σύνδρομα. Αυτές είναι αντιδράσεις που μπορεί να έχει το σώμα σε οποιοδήποτε τύπο καρκίνου και μπορεί να περιλαμβάνουν υψηλή αρτηριακή πίεση, απώλεια βάρους, πυρετό, αναιμία, απώλεια μυϊκής μάζας και απώλεια όρεξης. Τα σύνδρομα που συνδέονται συχνότερα με τον καρκίνο του νεφρού περιλαμβάνουν αλλαγές στα ηπατικά ένζυμα και τα αιμοπετάλια.

Η διάγνωση και η ταξινόμηση των όγκων του νεφρού γίνεται με απεικονιστικές εξετάσεις. Οι πιο κοινές τεχνικές απεικόνισης είναι το υπερηχογράφημα, η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία. Σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται βιοψία για να έχουμε περισσότερες πληροφορίες για τα ειδικά χαρακτηριστικά του όγκου.

Η βιοψία δεν αποτελεί συνήθη διαδικασία στη διάγνωση του καρκίνου του νεφρού. Καθίσταται απαραίτητη όμως σε περιπτώσεις που:

• Τα αποτελέσματα της απεικόνισης δεν είναι αρκετά σαφή
• Υπάρχει μια μικρή βλάβη που θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με ενεργή παρακολούθηση
• Υπάρχει μια μικρή βλάβη που θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους(χρήση ραδιοσυχνοτήτων ή κρυοθεραπεία)

Οι βιοψίες μπορεί να προκαλέσουν αίμα στα ούρα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορούν να προκαλέσουν πιο σοβαρή αιμορραγία. Η βιοψία νεφρικού όγκου είναι γενικά μια ασφαλής διαδικασία.

Οι θεραπείες που εφαρμόζονται για την θεραπεία του καρκίνου του νεφρού, εξαρτώνται κυρίως από το στάδιο της νόσου, το μέγεθος του όγκου, την ηλικία αλλά και την γενικότερη κατάσταση που βρίσκεται ο ασθενής.

Θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου του νεφρού (Στάδιο Ι-ΙΙ)

Εντοπισμένο ονομάζουμε τον καρκίνο που εξακολουθεί να περιορίζεται εντός των ανατομικών ορίων του νεφρού, χωρίς να έχει επεκταθεί σε άλλες ανατομικές δομές, όπως λεμφαδένες ή άλλα όργανα (Εικ. 3,4).

Χειρουργική Επέμβαση

Η καλύτερη επιλογή για τη θεραπεία ενός όγκου νεφρού είναι η χειρουργική επέμβαση.

Ο εντοπισμένος καρκίνος του νεφρού μπορεί να αφαιρεθεί είτε μέσω μερικής νεφρεκτομής είτε μέσω ριζικής νεφρεκτομής. Και οι δύο επεμβάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν με ανοικτή, λαπαροσκοπική ή ρομποτική χειρουργική.

Κατά τη διάρκεια μιας μερικής νεφρεκτομής αφαιρείται μόνο ο όγκος (ογκεκτομή), αφήνοντας τον υγιή ιστό των νεφρών ανέπαφο. Αυτή η χειρουργική επέμβαση συνιστάται όποτε είναι πρακτικά εφικτό. Εάν δεν είναι δυνατόν να αφαιρεθεί μόνο ο όγκος και να παραμείνει άθικτο μέρος του νεφρού, τότε η θεραπεία εκλογής είναι η ριζική νεφρεκτομή. Αυτό σημαίνει ότι ο νεφρός στον οποίο βρίσκεται ο όγκος και ο περιβάλλων ιστός αφαιρούνται εντελώς.

Ενεργός παρακολούθηση

Συνιστάται εάν η χειρουργική επέμβαση δεν είναι η καλύτερη επιλογή για τον ασθενή και η μέγιστη διάμετρος του όγκου είναι μικρότερη από 4 εκ..

Οι σημαντικότεροι λόγοι για τους οποίους ο γιατρός μπορεί να κρίνει ότι κάποιος ασθενής είναι ακατάλληλος για χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνουν την ηλικία του ή ιατρικά προβλήματα που καθιστούν τη χειρουργική επέμβαση επικίνδυνη.

Ραδιοσυχνοτήτες (RFA) - Κρυοθεραπεία

Στόχος αυτών των θεραπειών είναι η θανάτωση των καρκινικών κυττάρων με θέρμανση (RFA) ή κατάψυξη (κρυοθεραπεία).

Θεραπεία του τοπικά προχωρημένου καρκίνου του νεφρού (Στάδια ΙΙΙ-ΙV)

Χειρουργική Επέμβαση

Η πιο κοινή θεραπεία για τη θεραπεία του τοπικά προχωρημένου καρκίνου του νεφρού είναι η χειρουργική αφαίρεση του νεφρού που περιέχει τον όγκο.

Η ριζική νεφρεκτομή μπορεί να πραγματοποιηθεί με ανοικτή, λαπαροσκοπική ή ρομποτική χειρουργική.

Εμβολισμός

Εάν η χειρουργική επέμβαση είναι αδύνατη ή επικίνδυνη, ο γιατρός μπορεί να συστήσει εμβολισμό.

Πρόκειται για μια επεμβατική μέθοδο που χρησιμοποιείται για τη μείωση της παροχής αίματος του όγκου, μέσω της φραγής των αιμοφόρων αγγείων που τον τροφοδοτούν.

Αυτά είναι μερικά θέματα που πρέπει να συζητήσετε με το γιατρό σας όταν σχεδιάζετε την πορεία θεραπείας σας:

• Το ιατρικό ιστορικό σας
• Εάν υπάρχουν περιπτώσεις καρκίνου του νεφρού στην οικογένειά σας
• Η νεφρική σας λειτουργία
• Τι πρέπει να λάβετε υπόψη εάν έχετε μόνο ένα νεφρό
• Εάν έχετε έναν ή περισσότερους όγκους στον ένα ή και στους δύο νεφρούς σας
• Η εξειδίκευση του γιατρού σας. Ρωτήστε το γιατρό σας σχετικά με την εμπειρία του με τη συνιστώμενη επιλογή θεραπείας
• Οι προσωπικές σας προτιμήσεις και αξίες
• Υποστήριξη κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία

Θεραπεία του μεταστατικού καρκίνου του νεφρού

Ο καρκίνος του νεφρού μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα ή σε απομακρυσμένους λεμφαδένες (Εικ. 7). Αυτό ονομάζεται μεταστατική νόσος. Στη μεταστατική νόσο, ο όγκος του νεφρού αναφέρεται ως πρωτοπαθής, ενώ οι όγκοι σε άλλα όργανα ονομάζονται μεταστάσεις.

Χειρουργική Επέμβαση

Στην μεταστατική νόσο, μπορεί να συνιστάται χειρουργική αφαίρεση του νεφρού για τη μείωση του μεγέθους του όγκου και την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Αυτή η χειρουργική επέμβαση ονομάζεται κυτταρομειωτική νεφρεκτομή.

Στη μεταστατική νόσο, η χειρουργική επέμβαση συνδυάζεται γενικά με φαρμακευτική θεραπεία. Υπάρχουν διάφοροι τύποι φαρμακευτικής αγωγής για τον καρκίνο του νεφρού:

Φαρμακευτική Θεραπεία

Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη φαρμακευτική θεραπεία για τον καρκίνο του νεφρού είναι η αντιαγγειογενετική θεραπεία. Η χημειοθεραπεία δεν συνιστάται ως θεραπεία πρώτης γραμμής στους μεταστατικούς ασθενείς.

Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει φαρμακευτική αγωγή πριν από τη χειρουργική επέμβαση για τη συρρίκνωση του όγκου, ώστε να μπορεί να αφαιρεθεί αποτελεσματικότερα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αντιαγγειογενετική θεραπεία χρησιμοποιείται πριν από τη χειρουργική επέμβαση για να δούμε αν ο καρκίνος ανταποκρίνεται σε αυτήν. Εάν ανταποκρίνεται καλά, η θεραπεία συνεχίζεται και μετά τη χειρουργική επέμβαση. Είναι επίσης πιθανό ο γιατρός σας να συστήσει φαρμακευτική αγωγή μόνο μετά από χειρουργική επέμβαση.

Εάν η χειρουργική επέμβαση δεν είναι δυνατή, θα ξεκινήσετε αμέσως τη θεραπεία με φαρμακευτικές θεραπείες. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να σας συστηθεί ανοσοθεραπεία.

- Αντιαγγειογενετικοί Παράγοντες

Πρόκειται για μια ομάδα φαρμάκων που επιβραδύνουν την ανάπτυξη του όγκου ή ενδεχομένως ακόμη και συρρικνώνουν τον όγκο. Αποτρέπουν το σχηματισμό νέων αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν τον καρκίνο και του επιτρέπουν να αναπτυχθεί.

Η αντιαγγειογενετική θεραπεία αναφέρεται συχνά ως στοχευμένη θεραπεία επειδή επηρεάζει κυρίως τα καρκινικά κύτταρα.

Κοινά αντιαγγειογενετικά φάρμακα είναι:

• Σουνιτινίμπη
• Παζοπανίμπη
• Αξιτινίμπη
• Σοραφενίμπη
• Καβοζαντινίβη
• Λενβατινίμπη
• Θιβοζανίμπη
• Μπεβασιζουμάμπη (σε συνδυασμό με ανοσοθεραπεία)

- Ανοσοθεραπεία

- Χημειοθεραπεία, σε συνδυασμό με ανοσοθεραπεία

Ακτινοθεραπεία

Εάν οι μεταστάσεις εξακολουθούν να προκαλούν συμπτώματα μετά από χειρουργική επέμβαση ή ενώ λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, η ακτινοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην περαιτέρω ανακούφισή τους.