Μωραΐτης Κωνσταντίνος

Οι όρχεις (Εκ. 1) είναι οι αρσενικοί σεξουαλικοί αδένες που παράγουν σπέρμα και τεστοστερόνη. Βρίσκονται έξω από το σώμα μας, επειδή το σπέρμα αναπτύσσεται καλύτερα σε θερμοκρασία αρκετών βαθμών πιο χαμηλή από την κανονική θερμοκρασία του σώματος.

Είναι απολύτως φυσιολογικό ο ένας όρχις να είναι ελαφρώς μεγαλύτερος από τον άλλο και ο ένας να κρέμεται λίγο χαμηλότερα, αν και το μέγεθος και το σχήμα πρέπει να είναι περίπου το ίδιο.

Αυτοεξέταση Όρχεων

Η αυτοεξέταση μπορεί να εντοπίσει προβλήματα στους όρχεις, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου. Μπορεί να πραγματοποιηθεί όταν το όσχεο είναι ζεστό και χαλαρό (π.χ. στην μπανιέρα). Κάθε όρχις πρέπει να ελέγχεται ξεχωριστά χρησιμοποιώντας και τα δύο χέρια (Εικ. 2). Ο αντίχειρας και τα δάχτυλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αισθανθούν την επιφάνεια κάθε όρχεως για τυχόν εξογκώματα.

Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι περισσότερες ανωμαλίες που μπορεί να βρουν οι άνδρες κατά την αυτοεξέταση δεν είναι καρκίνος των όρχεων. Υπάρχουν μη καρκινικές καταστάσεις που είναι πιο συχνές και μπορούν να επηρεάσουν διάφορα μέρη των όρχεων. Ένα μικρό ανώδυνο εξόγκωμα μέσα στο σώμα του ίδιου του όρχεως, είναι πιο ύποπτο. Οποιαδήποτε ανωμαλία πρέπει να ελεγχθεί από γιατρό, αλλά οι περισσότερες ανωμαλίες δεν θα είναι καρκίνος.

Όρχεο-επιδιδυμίτιδα

Είναι αρκετά συνηθισμένη σε νέους άνδρες 15-30 ετών. Πρόκειται για οξεία φλεγμονή είτε του όρχι, είτε της επιδιδυμίδας, που οφείλεται σε μόλυνση. Ο όρχις πρήζεται ταχέως και είναι επώδυνος. Θεραπεύεται πλήρως με αντιβιοτική αγωγή, αλλά είναι πιθανό να χρειαστούν αρκετές εβδομάδες μέχρι την πλήρη ύφεση.

Κιρσοκήλη

Πρόκειται για ανεπάρκεια του φλεβικού δικτύου του όρχι. Δεν είναι απαραίτητο να θεραπεύεται, εκτός αν δημιουργεί υπογονιμότητα ή δυσάρεστη κλινική συμπτωματολογία (π.χ. πόνο ή αίσθημα βάρους).

Υδροκήλη

Είναι η παρουσία ενός ορώδους υγρού γύρω από τον όρχι. Συνήθως δεν δημιουργεί ενοχλητικά συμπτώματα και χειρουργείται στην περίπτωση που αυξάνεται σε μέγεθος και ενοχλεί κλινικά ή αισθητικά.

Κύστεις επιδιδυμίδας

Είναι μικρές, λείες, στρογγυλές κύστεις που βρίσκονται στην κεφαλή της επιδιδυμίδας. Περιέχουν ένα διάφανο ορώδες υγρό ή σπερματοζωάρια και συνήθως δεν απαιτούν θεραπεία.

Πάνω από 21.000 άνδρες διαγιγνώσκονται στην Ευρώπη κάθε χρόνο και περίπου 55.000 παγκοσμίως.

Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά πιο συχνά επηρεάζει τους άνδρες ηλικίας μεταξύ 15-45 ετών.

Είναι ένας εξαιρετικά θεραπεύσιμος καρκίνος, με ποσοστό θεραπείας άνω του 90%, και οι περισσότεροι άνδρες θα είναι ζωντανοί 10 χρόνια μετά τη διάγνωση.

Παράγοντες κινδύνου

Μη κατελθών όρχις (κρυψορχία): Στην κρυψορχία, ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου των όρχεων είναι πολύ χαμηλός αλλά υψηλότερος από ό, τι σε άλλους άνδρες. Περίπου το 5-10% των ανδρών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο των όρχεων μπορεί να έχουν ιστορικό κρυψορχίας.

Οικογενειακό ιστορικό: Εάν ο αδελφός σας είχε καρκίνο των όρχεων, ο κίνδυνος είναι περίπου 9 ή 10 φορές μεγαλύτερος. Εάν ο πατέρας σας είχε καρκίνο των όρχεων, ο κίνδυνος είναι περίπου 4 ή 5 φορές μεγαλύτερος.

Υπογονιμότητα: Ο καρκίνος των όρχεων είναι ελαφρώς πιο συχνός σε άνδρες που έχουν προβλήματα γονιμότητας.

Οι καυκάσιοι (λευκοί) άνδρες έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των όρχεων σε σχέση με άνδρες από άλλες εθνοτικές ομάδες.

Οι άνδρες με HIV είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν καρκίνο των όρχεων.

Οι ιστολογικοί τύποι του καρκίνου των όρχεων

Οι περισσότεροι καρκίνοι των όρχεων αναπτύσσονται από κύτταρα του όρχεως που παράγουν σπερματοζωάρια (γεννητικά κύτταρα), και αντιπροσωπεύουν το 95% των όγκων των όρχεων.

Σεμίνωμα: Είναι ο πιο κοινός ιστολογικός τύπος καρκίνου των όρχεων. Αναπτύσσεται αργά και συνήθως δεν εξαπλώνεται σε άλλες περιοχές του σώματος. Είναι πιο συχνός στους άνδρες ηλικίας 25-55 ετών, με μέγιστη ηλικία τα 35 έτη.

Μη Σεμινωματώδεις Όγκοι: Είναι ένας λιγότερο κοινός και μπορεί να περιέχει διαφορετικούς τύπους καρκίνου των όρχεων. Οι μη-σεμινωματώδεις όγκοι, εμφανίζονται συχνότερα σε άνδρες ηλικίας μεταξύ 15-35 ετών, με μέγιστη ηλικία τα 25 έτη.

Άλλοι σπανιότεροι όγκοι μη γεννητικών κυττάρων αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό ποσοστό καρκίνων των όρχεων. Επιπλέον, το 4% των ανδρών με λέμφωμα, μπορεί επίσης να αναπτύξει καρκίνο όρχεων.

Σταδιοποίηση

Η σταδιοποίηση είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει πόσο μακριά έχουν εξαπλωθεί τα καρκινικά κύτταρα μέσα στο σώμα. Βοηθά στον προσδιορισμό του καλύτερου τύπου θεραπείας. Το πιο συνηθισμένο σύστημα περιγραφής του σταδίου του καρκίνου, ονομάζεται σύστημα TNM και βασίζεται στο βιοπτικό υλικό της χειρουργικής επέμβασης, τις απεικονιστικές εξετάσεις, και τους καρκινικούς δείκτες.

Ο καρκίνος των όρχεων μπορεί να χωριστεί σε τρία στάδια (Εικ. 3).

Στάδιο 1: Ο καρκίνος περιορίζεται στον όρχι

Στάδιο 2: Τα καρκινικά κύτταρα έχουν εξαπλωθεί στους λεμφαδένες (οπισθοπεριτοναϊκούς ή λαγόνιους)

Στάδιο 3: Τα καρκινικά κύτταρα έχουν εξαπλωθεί σε άλλα όργανα του σώματος

Μια περιοχή στο εσωτερικό του όρχεως που είναι σκληρή, και σε πολλές περιπτώσεις, ανώδυνη.

Αίσθηση βάρους, πόνος, ή παρουσία υδροκήλης.

Γυναικομαστία: Αυτό είναι σπάνιο σύμπτωμα, αλλά μπορεί να προκληθεί από ορμόνες παραγόμενες από ορισμένους τύπους καρκίνου των όρχεων.

Πόνος στην πλάτη ή στην κοιλιά που προκαλείται από διογκωμένους λεμφαδένες στο οπισθοπεριτόνεο.

Υπερηχογράφημα Οσχέου: Είναι η απεικονιστική εξέταση που συνήθως θέτει την διάγνωση.

Εξετάσεις αίματος: Ορισμένοι τύποι καρκίνου των όρχεων απελευθερώνουν χημικές ουσίες στην κυκλοφορία του αίματος που ονομάζονται καρκινικοί δείκτες. Αυτοί μπορεί να υποδεικνύουν πόσο επιθετικός ή εκτεταμένος είναι ένας όγκος. Οι καρκινικοί δείκτες μπορούν να μετρηθούν πριν και μετά την ορχεκτομή για προγνωστικούς λόγους και να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση άλλων θεραπειών όπως η χημειοθεραπεία.

Αξονική τομογραφία: Μια αξονική τομογραφία θώρακος και κοιλιάς εκτελείται για να διαπιστωθεί εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του σώματος.

Ορχεκτομή

Η ορχεκτομή είναι η θεραπεία εκλογής.

Πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία, και ο όρχις αφαιρείται από μια μικρή τομή στην περιοχή της βουβωνικής χώρας.

Η ορχεκτομή δεν επηρεάζει την στυτική λειτουργία, ενώ η σεξουαλική δραστηριότητα μπορεί να ξεκινήσει μετά από δύο εβδομάδες.

Ένας προσθετικός ή τεχνητός όρχις είναι ένα ένθεμα σιλικόνης που μοιάζει με φυσιολογικό όρχι. μπορεί να τοποθετηθεί τη στιγμή της ορχεκτομής ή σε δεύτερο χρόνο, μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.

Χημειοθεραπεία

Συνιστάται εάν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο καρκίνος να επιστρέψει μετά από ορχεκτομή ή εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του σώματος. Έχει εξαιρετικά αποτελέσματα, καθώς οι περισσότεροι όγκοι είναι χημειοευαίσθητοι.

Ακτινοθεραπεία

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία σεμινώματος που έχει εξαπλωθεί στους οπισθοπεριτοναϊκούς λεμφαδένες, οι οποίοι έχουν διάμετρο μικρότερη από 5 εκ.. Συνεδρίες σύντομης χημειοθεραπείας μπορούν χορηγηθούν ταυτόχρονα με την ακτινοθεραπεία.

Όπισθο-περιτοναϊκός λεμφαδενικός καθαρισμός (RPLND)

Εάν υπάρχουν ενδείξεις ότι καρκινικά κύτταρα έχουν εξαπλωθεί στους οπισθοπεριτοναϊκούς λεμφαδένες, μπορεί να συνιστάται χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεσή τους.

Ψυχολογικός αντίκτυπος

Οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται συγκλονισμένοι όταν μαθαίνουν ότι έχουν καρκίνο, ακόμη και αν η πιθανότητα πλήρους ίασης είναι πολύ υψηλή. Προκύπτουν πολλά διαφορετικά συναισθήματα, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν σύγχυση και συχνές αλλαγές διάθεσης. Μπορεί να βιώσετε φόβο, δυσαρέσκεια και θυμό. Οι αντιδράσεις διαφέρουν από το ένα άτομο στο άλλο και δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος να αισθανθείτε. Αυτά τα συναισθήματα είναι μέρος της διαδικασίας που πολλοί άνθρωποι περνούν προσπαθώντας να συμβιβαστούν με την ασθένειά τους. Οι σύντροφοι, τα μέλη της οικογένειας και οι φίλοι συχνά βιώνουν παρόμοια συναισθήματα και συχνά χρειάζονται τόση υποστήριξη και καθοδήγηση για να τα αντιμετωπίσουν.

Συχνά οι πληροφορίες που θα πάρετε κατά τη διάγνωση θα είναι συντριπτικές και μπορεί να μην εκτιμήσετε πλήρως τις συνέπειες των όσων έχουν ειπωθεί. Εκτός από το ότι πρέπει να αντιμετωπίσετε τα δικά σας συναισθήματα και φόβους, μπορεί επίσης να διαπιστώσετε ότι η διάγνωση και η θεραπεία του καρκίνου επηρεάζει τις σχέσεις σας με απροσδόκητους τρόπους, προσθέτοντας άγχος όταν αισθάνεστε λιγότερο ικανοί να το αντιμετωπίσετε. Είτε στο σημείο της διάγνωσης είτε μετά τη θεραπεία, το να είστε σε θέση να διερευνήσετε τις ανησυχίες σας με κάποιον που καταλαβαίνει πόσο δύσκολη μπορεί να είναι μια διάγνωση καρκίνου θα σας επιτρέψει να ανακαλύψετε τον καλύτερο τρόπο για να αντιμετωπίσετε αυτό που σας συνέβη. Πολλά κέντρα θεραπείας παρέχουν ομάδες εξειδικευμένων συμβούλων καρκίνου που μπορεί να είναι σε θέση να βοηθήσουν τους άνδρες να μιλήσουν για τους φόβους και τις ανησυχίες τους κατά τη διάρκεια ή μετά τη θεραπεία. Είναι πάντα ευπρόσδεκτο να ρωτάτε τον γιατρό σας εάν υπάρχει διαθέσιμη συμβουλευτική.

Ορχεκτομή

Η αφαίρεση ενός όρχεως δεν θα επηρεάσει τη σεξουαλική απόδοση και κανονικά δεν θα επηρεάσει ούτε τη γονιμότητα. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συμβουλεύσει να αποθηκεύσετε σπέρμα (κρυοκατάψυξη) πριν από την ορχεκτομή εάν είναι πιθανό να χρειαστεί περαιτέρω θεραπεία με χημειοθεραπεία ή υπάρχει πιθανότητα ο άλλος όρχις να υπολειτουργεί.

Χημειοθεραπεία

Η χημειοθεραπεία μπορεί να μειώσει τον συνολικό αριθμό παραγόμενων σπερματοζωαρίων. Αυτό μπορεί να προκαλέσει προσωρινή στειρότητα, και σε σπάνιες περιπτώσεις, μόνιμη. Οι άνδρες που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία θα πρέπει να συμβουλεύονται να αποθηκεύουν σπέρμα.

Η επίδραση της χημειοθεραπείας στο σπέρμα είναι αβέβαιη και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να βλάψει τα παιδιά που γεννιούνται στη συνέχεια. Δεν γνωρίζουμε την ποσότητα χημειοθεραπευτικών φαρμάκων που μπορεί να υπάρχει στο σπέρμα κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Υπάρχει ο κίνδυνος οι σύντροφοι να εκτεθούν σε χημειοθεραπευτικά φάρμακα κατά τη σεξουαλική επαφή. Επομένως, συνιστάται η χρήση προφυλακτικού κατά τη διάρκεια της θεραπείας και για μικρό χρονικό διάστημα μετά.

Ακτινοθεραπεία

Η ακτινοθεραπεία δεν αναμένεται να επηρεάσει τη γονιμότητα ενός άνδρα, αλλά η αποθήκευση σπέρματος συστήνεται σε αρκετές περιπτώσεις.

Όπισθο-περιτοναϊκός λεμφαδενικός καθαρισμός

Αυτή η επέμβαση μπορεί να επηρεάσει τα νεύρα που ελέγχουν την λειτουργία της εκσπερμάτωσης με αποτέλεσμα μια συνθήκη που ονομάζεται παλίνδρομη εκσπερμάτωση. Θα πρέπει πάντα να εξετάζεται το ενδεχόμενο αποθήκευσης σπέρματος πριν από αυτή τη χειρουργική επέμβαση.

Επανεμφάνιση του καρκίνου των όρχεων

Η πλήρης ίαση του καρκίνου των όρχεων ξεπερνά το 90%.

Οι λίγες υποτροπές συμβαίνουν συνήθως εντός 2 ετών μετά την αρχική θεραπεία. Περίπου το 3% των ασθενών με καρκίνο των όρχεων θα αναπτύξει καρκίνο στον ετερόπλευρο όρχι τους. Είναι επομένως, πολύ σημαντικό να υπάρχει ένα πρωτόκολλο παρακολούθησης.

Μετά τη θεραπεία, θα παρακολουθείστε πολύ στενά για έως και 5 χρόνια. Κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών θα χρειαστείτε τακτικές εξετάσεις αίματος, όπως καρκινικούς δείκτες, ορμονολογικές αλλά και αξονικές τομογραφίες.