Μωραΐτης Κωνσταντίνος

Η κιρσοκήλη είναι μια παθολογική κατάσταση κατά την οποίαοι φλέβες που βρίσκονται στο όσχεο, παρουσιάζονται διογκωμένες (Εικ. 1). Αυτές οι φλέβες μεταφέρουν αίμα με κατεύθυνση από τους όρχεις προς την καρδιά. Διόγκωση των φλεβών μπορεί να συμβεί όταν το αίμα ρέει προς τα πίσω στις φλέβες, δηλαδή οι φλέβες ανεπαρκούν. Η κιρσοκήλη είναι παρόμοια συνθήκη με τους κιρσούς των φλεβών των κάτω άκρων.

Είναι συχνή σε αγόρια προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας. Είναι ασυνήθιστες σε αγόρια ηλικίας κάτω των 10 ετών και σπάνια αναπτύσσονται μετά την εφηβεία. Οι περισσότεροι κιρσοκήλες βρίσκονται στην αριστερή πλευρά λόγω του τρόπου αποδρομής του αίματος από τον αριστερό όρχι. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να αναπτυχθούν και στους δύο όρχεις.

Η κιρσοκήλη συνήθως δεν είναι επώδυνη και δεν χρειάζεται θεραπεία.

Η θεραπεία συνιστάται μόνο όταν η κιρσοκήλη:

• Είναι επώδυνη

• Προκαλεί πρόβλημα στην ανάπτυξητου όρχεως

• Επηρεάζει την ικανότητα τεκνοποίησης (γονιμότητα)

Δεν είναι γνωστό γιατί δημιουργείται η κιρσοκήλη. Είναι πιθανό να σχετίζεται με την επιτάχυνση της ανάπτυξης των γεννητικών οργάνων σε νεαρά αγόρια, αλλά δεν έχουν προσδιοριστεί συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου.

Υπάρχουν τρεις βαθμοί κιρσοκήλης:

1ου Βαθμού (μικρή): Ψηλαφητή μόνο κατά τη δοκιμασία Valsalva (σφίξιμο της κοιλιάς)

2ου Βαθμού (μέτρια): Ψηλαφητή κατά την ηρεμία, αλλά όχι ορατή.

3ου Βαθμού (μεγάλη): Ψηλαφητή και ορατή ακόμη και σε πλήρη ηρεμία

Η κιρσοκήλη συνήθως είναι ασυμπτωματική. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει πόνο, ο οποίος μπορεί:

• Να ποικίλει από οξύ άλγος έως βύθια ενόχληση
• Να αυξάνεται με την ορθοστασία ή την σωματική άσκηση
• Επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας
• Μειώνεται σε ύπτια θέση

Πώς γίνεται η διάγνωση

Η διάγνωσή της είναι συνήθως εύκολη. Η κλινική εξέταση είναι αρκετή για να αποκλείσει ή να επιβεβαιώσει την παρουσία μιας κιρσοκήλης. Η ύπαρξη διογκωμένων φλεβών στο όσχεο που μπορεί να γίνει αισθητή περισσότερο στην όρθια στάση ή κατά τη διάρκεια της άσκησης, υποδηλώνει κιρσοκήλη. Οι πρησμένες φλέβες μπορεί να γίνουν αντιληπτές σαν ένας "σάκος με σκουλήκια". Και οι δύο όρχεις θα πρέπει να εξεταστούν για να συγκριθεί το μέγεθός τους. Ο όρχις που επηρεάζεται από την κιρσοκήλη είναι συνήθως μικρότερος.

Η αντιστροφή της ροής του αίματος στις πρησμένες φλέβες των όρχεων επιβεβαιώνεται συνήθως με υπερηχογράφημα (τρίπλεξ) του όσχεου.

Η κιρσοκήλη στην δεξιά πλευρά είναι ασυνήθιστη. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να οφείλεται σε κακοήθεια, η οποία εύκολα αποκλείεται με ένα υπερηχογράφημα.

Η χειρουργική επέμβαση είναι ο μόνος τρόπος για τη θεραπεία της κιρσοκήλης, όμως δεν ωφελούνται όλοι οι ασθενείς από τη χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση συνιστάται εάν:

• Ο προσβεβλημένος όρχις είναι αρκετά μικρότερος (πριν την ενηλικίωση)
• Η κιρσοκήλη είναι παρούσα και στους δύο όρχεις
• Υπάρχουν συγκεκριμένα παθολογικά ευρήματα στο σπερμοδιάγραμμα, όπως ασθενοσπερμία, τερατοσπερμία ή/και ολιγοσπερμία (σε ενήλικες)
• Υπάρχει πόνος, έντονο πρήξιμο ή σωματική δυσφορία

Εάν κανένα από αυτά τα κριτήρια δεν ισχύει, δεν απαιτείται χειρουργική επέμβαση. Ετήσιες επισκέψεις στο γιατρό απαιτούνται έως και την ενηλικίωση οπότε και μπορεί να αναλυθεί το σπέρμα.

Χειρουργική

Η χειρουργική επέμβαση στοχεύει στην απολίνωση (περίδεση) των φλεβών. Εμποδίζει έτσι τις ανεπαρκείς φλέβες να παροχετεύσουν το αίμα από τον όρχι (Εικ. 2) και ανακατευθύνει τη ροή του αίματος σε υγιείς φλέβες. Η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί:

• Μέσω μιας μικρής τομής στη βουβωνική χώρα με την βοήθεια μικροσκοπίου (μικροχειρουργική)

• Λαπαροσκοπικά με πολλαπλές μικρές τομές

Η μικροχειρουργική θεωρείται η μέθοδος εκλογής για την θεραπεία της κιρσοκήλης, καθώς φέρει τα καλύτερα αποτελέσματα με το μικρότερο ποσοστό επιπλοκών.

Ποιες είναι οι πιο συχνές επιπλοκές μετά την επέμβαση;

• Συλλογή υγρού στο όσχεο γύρω από τον όρχι (υδροκήλη)

• Συρρίκνωση του όρχεως (υποπλασία ή ατροφία του όρχι)

Μετά το χειρουργείο

Ο ασθενής είναι σε θέση να επιστρέψει στις φυσιολογικές δραστηριότητες μετά από 2 ημέρες. Εφόσον δεν αισθάνεται άβολα, μπορεί να επιστρέψει σε πιο έντονη δραστηριότητα, όπως η άσκηση, μετά από 2-4 εβδομάδες.

Θα χρειαστούν αρκετοί μήνες μετά τη χειρουργική επέμβαση για να γίνουν ορατές οι βελτιώσεις στην ποιότητα του σπέρματος στο σπερμοδιάγραμμα. Αυτό συμβαίνει επειδή χρειάζονται περίπου 3 μήνες για να αναπτυχθούν νέα υγιή σπερματοζωάρια.