Μωραΐτης Κωνσταντίνος

Οι ουρολοιμώξεις αποτελούν μια από τις πιο συνηθισμένες παθολογίες του ουροποιητικού συστήματος (Εικ.1). Είναι μάλιστα η πιο συχνή από όλες τις αιτίες λοίμωξης της κοινότητας.

Η συνηθέστερη ταξινόμηση των ουρολοιμώξεων είναι αυτή που γίνεται σύμφωνα με την εντόπισή τους, σε λοιμώξεις του κατώτερου (ουρηθρίτιδα, κυστίτιδα) και του ανώτερου ουροποιητικού (πυελονεφρίτιδα).

Τι προκαλεί τις ουρολοιμώξεις;

Οι Ουρολοιμώξεις προκαλούνται συχνά από βακτήρια, όμως και άλλοι μικροοργανισμοί όπως μύκητες ή ιοί μπορεί να εμπλέκονται σε ορισμένες περιπτώσεις. Τα πιο συχνά παθογόνα είναι τα ακόλουθα:

1. Εντεροβακτήρια (Gram – Αρνητικά)

• Escherichia Coli: Υπεύθυνο για περίπου το 80-90% των ουρολοιμώξεων σε γυναίκες Στελέχη με προσκολλητικές ικανότητες (π.χ. P fimbriae) συνδέονται με υποτροπιάζουσες λοιμώξεις και ανιούσες πυελονεφρίτιδες.
• Klebsiella spp.: Είναι συχνότερο σε νοσοκομειακές λοιμώξεις.
• Proteus mirabilis: Συνδέεται με σχηματισμό φλεγμονωδών λίθων λόγω της ιδιότητας παραγωγής ουρεάσης.
• Enterobacter spp.: Λιγότερο συχνό, συναντάται σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.

2. Gram-Θετικά βακτήρια:

• Staphylococcus Saprophyticus: Κοινός σε σεξουαλικά ενεργές γυναίκες.
• Staphylococcus aureus
• Enterococcus faecalis & faecium: Συχνότερος σε επιπλεγμένες ή νοσοκομειακές λοιμώξεις.

3. Άλλοι Μικροοργανισμοί:

• Pseudomonas Aeruginosa
• Serratia spp

4. Μύκητες:

• Candida spp.: Συχνότερα σε ασθενείς με καθετήρες, σακχαρώδη διαβήτη ή σε ανοσοκαταστολή.

5. Ιοί (Σπάνια):

• Adenovirus: Υπεύθυνος για αιμορραγική κυστίτιδα κυρίως σε παιδιά ή ανοσοκατεσταλμένους.
• Polyomavirus: Συνήθως σε μεταμοσχευμένους.

Κυστίτιδα είναι ο ιατρικός όρος για τη φλεγμονή της ουροδόχου κύστης. Προέρχεται από τη λατινική λέξη "cystis" που σημαίνει σάκος και "itis" που χρησιμοποιείται στην ιατρική για να περιγράψει ασθένειες που περιλαμβάνουν φλεγμονή.

Τις περισσότερες φορές, η φλεγμονή προκαλείται από βακτήρια που εισέρχονται στην ουροδόχο κύστη, χωρίς να είναι ξεκάθαρος ο μηχανισμός εισόδου.

Η κυστίτιδα, είναι πιο συχνή στις γυναίκες. Σχεδόν οι μισές από όλες τις γυναίκες θα βιώσουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο κυστίτιδας στη διάρκεια της ζωής τους. Σχεδόν 1 στις 3 γυναίκες θα έχει εμφανίσει τουλάχιστον ένα επεισόδιο μέχρι την ηλικία των 24.

Ποια Είναι τα Συμπτώματα της Κυστίτιδας;

Τα συμπτώματα της κυστίτιδας εμφανίζονται συνήθως ξαφνικά. Τα πιο συνηθισμένα περιλαμβάνουν:

• Πόνο, ή αίσθημα καύσου κατά την ούρηση (δυσουρία)
• Πόνο στην κάτω υπερηβική χώρα
• Έντονο αίσθημα ανάγκης για ούρηση (επιτακτικότητα)
• Συχνή ούρηση μικρών ποσοτήτων ούρων
• Αιματουρία
• Σκούρα ούρα, θολά, με έντονη οσμή

Πως Γίνεται η Διάγνωση της Κυστίτιδας;

Κλινική Εξέταση

Ο γιατρός σας θα ρωτήσει για τα συμπτώματά σας και θα συζητήσει το ιατρικό ιστορικό σας, συμπεριλαμβανομένων τυχόν φαρμάκων που παίρνετε. Θα εξετάσει την κοιλιά και την πλάτη σας και θα σας ζητηθεί δείγμα ούρων που θα σταλεί σε εργαστήριο για καλλιέργεια.

Υπερηχογράφημα

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να εκτελέσει υπερηχογράφημα της ουροδόχου κύστης και των νεφρών για να ελέγξει για άλλες πιθανές αιτίες των συμπτωμάτων σας.

Έλεγχος προστάτη (μόνο για άνδρες)

Η δακτυλική εξέταση του προστάτη (Εικ. 2) είναι μια γρήγορη και απλή εξέταση για να ελεγχθεί εάν τα συμπτώματά σας μπορεί να έχουν προκληθεί από πρόβλημα στον προστάτη.

Πως αντιμετωπίζονται οι κυστίτιδες;

Αντιμετώπιση στο σπίτι

Εάν τα συμπτώματά σας είναι ήπια, μπορείτε να βρείτε ανακούφιση:

• Με απλά παυσίπονα όπως η παρακεταμόλη (Depon) και η ιβουπροφαίνη (Algofren)
• Πίνοντας άφθονο νερό
• Αποφυγή από το σεξ μέχρι να αισθανθείτε καλύτερα

Μερικοί άνθρωποι βρίσκουν ότι η κατανάλωση χυμού κράνμπερις (cranberries) ή προϊόντων που μειώνουν την οξύτητα των ούρων, όπως το όξινο ανθρακικό νάτριο ή το κιτρικό κάλιο, βοηθά στη μείωση των συμπτωμάτων τους, αλλά υπάρχει έλλειψη στοιχείων που να επιβεβαιώνουν πόσο αποτελεσματικές είναι αυτές οι θεραπείες.

Αντιβιοτικά

Εάν τα συμπτώματά σας δεν υποχωρήσουν, τότε μπορεί να χρειαστείτε αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά συνήθως δρουν γρήγορα και θα πρέπει να αρχίσετε να αισθάνεστε καλύτερα μέσα σε λίγες ημέρες. Είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι θα πάρετε το σύνολο των αντιβιοτικών που συνιστά ο γιατρός σας, ακόμη και αν αρχίσετε να αισθάνεστε καλύτερα πριν το τέλος της αγωγής.

Εάν τα συμπτώματά σας δεν να βελτιώνονται μέσα σε λίγες ημέρες, μιλήστε ξανά με το γιατρό σας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν εμφανίζουν παρενέργειες από τη θεραπεία με αντιβιοτικά, αλλά βεβαιωθείτε ότι έχετε διαβάσει το φύλλο οδηγιών χρήσης του φαρμάκου για να εξοικειωθείτε με τις γνωστές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Τι συμβαίνει εάν επανέλθει η κυστίτιδα;

Μερικές γυναίκες παρουσιάζουν υποτροπιάζουσες κυστίτιδες. Δεν είναι πάντα σαφές γιατί οι άνθρωποι υποτροπιάζουν, αλλά αν συμβεί κάτι τέτοιο, καλό θα ήταν να μιλήσετε με τον ουρολόγο σας.

Ένας ουρολόγος μπορεί να ζητήσει περαιτέρω εξετάσεις, όπως για παράδειγμα μια γυναικολογική εκτίμηση, ή κάποια απεικόνιση του ουροποιητικού.

Ο ουρολόγος θα συζητήσει επίσης μαζί σας πιθανές μακροπρόθεσμες θεραπείες, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν κολπικά οιστρογόνα (για γυναίκες), ανοσοδιεγερτικά ή μακροχρόνια λήψη αντιβιοτικών σε μικρή δόση (χημειοπροφύλαξη).

Κολπικά οιστρογόνα (μόνο για γυναίκες)

Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που έχουν υποτροπιάζοντα επεισόδια κυστίτιδας μπορεί να συνταγογραφηθούν κολπικά οιστρογόνα. Αυτά λαμβάνονται είτε ως κολπικά υπόθετα που πρέπει να εισάχθούν στον κόλπο τη νύχτα δύο φορές την εβδομάδα ή ως ένας μαλακός δακτύλιος που εισάγεται στον κόλπο και παραμένει στη θέση του για 3 μήνες κάθε φορά.

Ανοσοδιεγερτικά

Τα ανοσοδιεγερτικά είναι φάρμακα που λαμβάνονται από το στόμα και δρουν διεγείροντας τη φυσική άμυνα του σώματός σας ή την ανοσία έναντι λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος, ιδιαίτερα εκείνων που επηρεάζουν την ουροδόχο κύστη προκαλώντας κυστίτιδα.

Ενδοκυστικές Εγχύσεις

Είναι μια θεραπεία όπου ένα υγρό φάρμακο χορηγείται στην ουροδόχο κύστη για να καλύψει την επένδυση της ουροδόχου κύστης σας με ένα προστατευτικό στρώμα που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των υποτροπών.

Συμπληρώματα διατροφής

Η D-Μαννόζη είναι ένα φυσικό σάκχαρο με αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που μπορεί να είναι διαθέσιμο τόσο σε μορφή σκόνης, όσο και σε μορφή δισκίου. Η D-Μαννόζη βοηθά στην επούλωση της ουροδόχου κύστης και στην μείωση της φλεγμονής.

Χρόνια Χημειοπροφύλαξη

Ο ουρολόγος σας μπορεί να συνταγογραφήσει μια χαμηλή δόση αντιβιοτικών για ένα διάστημα έως και μερικών μηνών, προκειμένου να σας προφυλάξει από συνεχείς κυστίτιδες. Στην περίπτωση που η σεξουαλική επαφή πυροδοτεί κυστίτιδες, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει αντιβιοτικά για να παίρνετε μετά τη σεξουαλική επαφή.

Η πυελονεφρίτιδα είναι μια βακτηριακή λοίμωξη των νεφρών που συνήθως ξεκινά στα κατώτερα τμήματα του ουροποιητικού συστήματος. Τα βακτήρια εισέρχονται από την ουρήθρα, εξαπλώνονται στην ουροδόχο κύστη και στη συνέχεια μέχρι τον έναν ή και τους δύο νεφρούς μέσω των ουρητήρων. Εάν έχετε λοίμωξη των νεφρών, είναι σημαντικό να λάβετε άμεση ιατρική φροντίδα. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, μια λοίμωξη των νεφρών μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα όπως, βλάβη των νεφρών ή ακόμη και σηψαιμία (είσοδος των βακτηρίων στην κυκλοφορία του αίματος).

Μερικές ομάδες ανθρώπων έχουν υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης πυελονεφρίτιδας, όπως:

• Οι έγκυες γυναίκες
• Οι ασθενείς με διαβήτη ή ανοσολογικές διαταραχές
• Οι ασθενείς με νεφρολιθίαση
• Οι ασθενείς με ανατομικές ανωμαλίες του ουροποιητικού συστήματος

Ποια είναι τα συμπτώματα της Πυελονεφρίτιδας;

• Ψηλός πυρετός (θερμοκρασία άνω των 38°C) με ρίγη
• Ναυτία και έμετος
• Πόνος στην πλάτη, στα πλευρά ή την βουβωνική χώρα
• Πόνος, κάψιμο ή αίσθημα καύσου κατά την ούρηση
• Πόνος στην κάτω κοιλιακή χώρα
• Επιτακτική επιθυμία για ούρηση
• Αίμα ή πύον στα ούρα
• Σκούρα, θολά ούρα με έντονη μυρωδιά

Οι σοβαρές λοιμώξεις των νεφρών μπορεί να οδηγήσουν σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές, οπότε είναι σημαντικό να δείτε έναν γιατρό το συντομότερο δυνατό.

Κλινική Εξέταση

Καλλιέργεια Ούρων

Υπερηχογράφημα

Ο γιατρός σας μπορεί να εκτελέσει ή να σας παραπέμψει για υπερηχογράφημα της ουροδόχου κύστης και των νεφρών σας για να ελέγξει για άλλες πιθανές αιτίες των συμπτωμάτων σας, όπως κύστεις, όγκους ή απόφραξη.

Αξονική τομογραφία

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει μια αξονική τομογραφία. Η αξονική τομογραφία παρέχει μια πιο λεπτομερή εικόνα των οργάνων σας από το κανονικό υπερηχογράφημα.

Δακτυλική Εξέταση Προστάτη (μόνο για άνδρες)

Ένας έλεγχος προστάτη ή δακτυλική εξέταση είναι μια γρήγορη και απλή εξέταση για να δείτε εάν τα συμπτώματά σας μπορεί να προκληθούν από πρόβλημα προστάτη.

Αντιβιοτικά

Η θεραπεία πρώτης γραμμής για λοιμώξεις των νεφρών είναι τα αντιβιοτικά. Το αντιβιοτικό που θα σας συνταγογραφηθεί και η πορεία της θεραπείας θα εξαρτηθεί από τυχόν ιατρικές παθήσεις που έχετε και από τα βακτήρια που βρίσκονται στα ούρα σας. Ανάλογα με τη σοβαρότητα της λοίμωξης και τα συμπτώματά σας, μπορεί επίσης να σας συνταγογραφηθούν παυσίπονα και φάρμακα που μειώνουν τον πυρετό.

Συνήθως, τα συμπτώματά αρχίζουν να υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες από τη θεραπεία. Είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι παίρνετε σωστά την αγωγή που συνιστά ο γιατρός σας, ακόμη και αν αρχίσετε να αισθάνεστε καλύτερα πριν το τέλος της αγωγής.

Νοσηλεία

Εάν η λοίμωξη είναι σοβαρή, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει να λάβετε την θεραπεία ως εσωτερικός ασθενής σε νοσοκομείο. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει αντιβιοτικά και υγρά σε ενδοφλέβια έγχυση.

Χειρουργική επέμβαση

Εάν διαπιστωθεί απόφραξη στην ροή των ούρων από μια πέτρα ή κάποιο άλλο αίτιο, ο γιατρός σας θα συστήσει χειρουργική επέμβαση προκειμένου να τοποθετήσει ένα μαλακό πλαστικό σωλήνα, που ονομάζεται stent, ώστε να επιτρέψει στα ούρα να παροχετευθούν ελεύθερα από τους νεφρούς προς την ουροδόχο κύστη.

Τι είναι η ασυμπτωματική βακτηριουρία;

Ασυμπτωματική βακτηριουρία είναι ο ιατρικός όρος για την ύπαρξη βακτηρίων στα ούρα χωρίς την παρουσία συμπτωμάτων. Στην ασυμπτωματική βακτηριουρία, τα βακτήρια αποικίζουν το ουροποιητικό σύστημα. Έτσι, αν και τα βακτήρια είναι παρόντα στην ουροδόχο κύστη, δεν προκαλούν φλεγμονή ή λοίμωξη, γι 'αυτό δεν υπάρχει κανένα από τα συμπτώματα μιας λοίμωξης του ουροποιητικού συστήματος.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Η ασυμπτωματική βακτηριουρία δεν προκαλεί συμπτώματα.

Πώς θα ξέρω αν είχα ασυμπτωματική βακτηριουρία;

Η ασυμπτωματική βακτηριουρία είναι πιο συχνή σε άνδρες και γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών, ειδικά σε εκείνους που βρίσκονται σε μακροχρόνια φροντίδα, όπως οι οίκοι ευγηρίας. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε άτομα με διαβήτη, έγκυες γυναίκες και σε παιδιά.

Πρέπει να ανησυχώ για την ασυμπτωματική βακτηριουρία;

Η ασυμπτωματική βακτηριουρία συνήθως δεν απαιτεί θεραπεία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η έλλειψη συμπτωμάτων υποδηλώνει ότι δεν υπάρχει φλεγμονή ή λοίμωξη και τα βακτήρια μπορεί να εκλείψουν αυθόρμητα με την πάροδο του χρόνου. Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι γυναίκες θα πρέπει να εξετάζονται για ασυμπτωματική βακτηριουρία λόγω του κινδύνου λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος.